Phong tục đón năm mới ở các nước Châu Á có gì đặc biệt?
Phong tục đón năm mới của người Việt Nam thường được biết đến với Tết Nguyên Đán, trong khi đó Lào sẽ làm lễ Bunpimay, người Singapore tặng nhau quả quýt,…
Ngoài Việt Nam, ở Châu Á cũng còn một số nước có phong tục đón năm mới Tết m Lịch như Trung Quốc, Hàn Quốc, Mông Cổ,… Dù mỗi quốc gia có một văn hóa đặc thù đón năm mới riêng, nhưng điểm chung đây là ngày lễ quan trọng trong năm để các thành viên trong gia đình được sum họp và đoàn tụ cùng nhau chào đón năm mới.
Phong tục chào đón năm mới của Việt Nam
Tết Âm Lịch tại Việt Nam thường được gọi là Tết Nguyên Đán hay là Tết Cả. Đây là một trong những ngày lễ rất được coi trọng, vì người Việt thường tính thời gian theo chu kỳ của mặt trăng nên thường đón năm mới vào dịp 1/1 âm lịch sẽ đến sau Tết Tây 1/1 dương ở các nước Châu Âu.
Ngoài ra, cách tính lịch âm của người Việt Nam có chút khác đôi chút với cách tính của người Trung Quốc, thường Tết Nguyên Đán sẽ không trùng với thời điểm tiết xuân ở Trung Quốc. Thông thường, người dân Việt Nam sẽ chuẩn bị sửa soạn Tết thường bắt đầu vào khoảng 23 tháng Chạp đến ngày 29 Tết.
Trong giai đoạn này, người Việt sẽ chuẩn bị lễ cúng ông Công, ông Táo ngày 23 tháng Chạp, gói bánh chưng loại bánh cổ truyền của Việt Nam, sắm sửa hoa đào, hoa mai, bày mâm ngũ quả, thăm mộ tổ tiên, cúng tất niên,… Các công việc này được các thành viên trong gia đình cùng nhau làm, thể hiện sự đoàn kết thương yêu nhau của người dân Việt.
Đêm 30 Tết, cả gia đình sẽ sum họp với nhau để đón giao thừa, xem pháo hoa. Vì người dân Việt xem đêm giao thừa là thời điểm chuyển sao từ năm cũ sang năm mới, để cùng nhau nhìn lại những năm vừa qua và cố gắng cho một năm mới phát triển hơn. Khi bước vào Tết, người dân sẽ cùng nhau nô nức lên Chùa hái lộc đầu xuân, sang nhà người thân xông đất, chúc tết và mừng tuổi nhau,… đều thể hiện nét đẹp Tết của người Việt Nam vừa riêng biệt vừa ý nghĩa.
Phong tục đón năm mới ở Trung Quốc
Cách tổ chức Tết Âm Lịch ở Trung Quốc cũng khá tương đồng với Việt Nam. Đây là một ngày lễ quan trọng nhất trong năm, thường bắt đầu từ ngày 8/12 âm lịch người dân khắp tỉnh thành Trung Quốc sẽ đổ về quê đoàn tụ với gia đình ăn Tết. Đồng thời đây là dịp để các thành viên trong gia đình cùng nhau làm những món ăn ngon để thờ cúng ông bà tổ tiên, vui chơi nhiều lễ hội.
Vào dịp năm mới, phong tục của người Trung Quốc trong nhà phải có những câu đối đỏ, đèn lồng đỏ dán giấy đỏ, đốt pháo bông,… với hy vọng có một cái Tết vui vẻ, cũng như mang đến may mắn trong năm mới. Vì vậy, nếu đi du lịch Trung Quốc vào những dịp tết du khách hoàn toàn có thể thấy được không khí vui tươi ngập tràn sắc đỏ trên đường, mang đến những trải nghiệm hân hoan đầy thú vị.
Mỗi năm ở Trung Quốc sẽ tượng trưng cho một con vật, nên trong năm mới đó thì người dân nơi đây thường tránh ăn thịt con vật đó vào đầu năm để mong mang đến may mắn cho gia đình. Ngoài ra, trong thực đơn các món ăn ngày Tết ở Trung Quốc không thể thiếu các món bánh Tổ( Nian Gao) được làm từ loại gạo nếp tốt cùng với chút gừng tươi và một chút đường. Dịp tết của người Trung Quốc kéo dài cho đến hết ngày 15/1 âm lịch người dân mới bắt đầu tiếp tục công việc của mình.
Phong tục đón năm mới ở Hàn Quốc
Tết cổ truyền đón năm mới ở Hàn Quốc thường sẽ rơi vào khoảng cuối tháng 1 và đầu tháng 2 dương lịch. Theo phong tục đón năm mới ở đây, các gia đình sẽ dọn dẹp vệ sinh nhà cửa vào ngày 30 Tết. Đến buổi tối trước đêm giao thừa, họ sẽ tắm rửa sạch sẽ bằng nước nóng để tẩy trần những xui xẻo ở năm cũ để đón năm mới.
Ngoài ra, tới đêm giao thừa người dân Hàn Quốc sẽ thường đốt các thanh tre trong nhà nhằm mục đích xua đuổi tà ma, vì theo tương truyền khi đốt thanh tre thì tiếng nổ của nó sẽ khiến ma quỷ khiếp sợ bỏ chạy. Đặc biệt, đêm giao thừa rất quan trọng nên người dân Hàn Quốc sẽ không ai ngủ cả, vì theo truyền thuyết thời xưa nếu đêm này mà ngủ thì sáng hôm sau sẽ bị bạc trắng lông mi và khiến đầu óc kém minh mẫn.
Khi bắt đầu ngày Tết, mọi người đều sẽ mặc Hanbok hoặc trang phục đẹp nhất để cả gia đình bắt đầu hành lễ thờ cúng tổ tiên. Sau nghi lễ này, bắt đầu những người ít tuổi sẽ cúi lạy trước những người trong gia đình lớn tuổi hơn để cảm ơn lời nuôi dưỡng, dạy chỗ.
Trẻ em của Hàn Quốc rất được quan tâm trong dịp Tết cũng như ở Việt Nam. Sau khi các cháu cúi lạy người lớn tuổi và chúc năm mới sẽ được thưởng tiền hoặc vàng bạc, ngọc quý,… với hy vọng chúc cháu bé sẽ thành người có ích cho xã hội và thành công.
Phong tục đón năm mới ở Singapore
Singapore có hơn 80% là người Hoa nên về cơ bản phong tục chào đón năm mới hay Tết Âm Lịch ở đây cũng khá giống với Trung Quốc. Đây cũng là dịp lễ rất trọng đại mà bất kỳ ai cũng chào đón nhất trong năm.
Người dân ở đây thường sẽ chuẩn bị tết trước vài tuần, họ cũng mua sắm quần áo mới, trang hoàng nhà cửa. Phần quan trọng trong việc chào đón năm mới chính là đoàn tụ cùng nhau để ăn bữa cơm đêm giao thừa. Dù ăn ở nhà hay ở quán thì món cá luôn là món ăn không thể thiếu trong bữa cơm chào đón năm mới. Bởi người dân nơi đây cho rằng, việc ăn cá vào đầu năm sẽ giúp mang lại may mắn trong năm mới.
Vào những ngày Tết, những người đã lập gia đình sẽ thực hiện phong tục mừng tuổi ông bà, cha mẹ và trẻ con trong nhà. Ngoài việc lì xì cho nhau, họ còn trao nhau những quả quýt chín mọng tượng trưng cho sự may mắn. Ngoài ra, tất cả các món quà trao tặng nhau ngày Tết đều phải có đôi có cặp. Bởi vì theo quan niệm của người Singapore tin rằng số lẻ thường sẽ mang đến xui xẻo, còn các vật đôi sẽ mang đến may mắn.
Tết Âm Lịch ở Singapore thường diễn ra trong vòng 15 ngày, nhưng hai ngày mùng 1 và mùng 2 là quan trọng nhất. Đây là thời điểm để các gia đình tới thăm bạn bè, người thân và có những hoạt động vui chơi trong dịp Tết.
Phong tục đón năm mới ở Lào
Tết đón năm mới ở Lào thường được gọi là lễ hội Bunpimay (hay Tết “Buộc chỉ cổ tay”, lễ hội “Hốt Nậm” – Té nước, cầu mong nước về, cho cuộc sống sinh sôi, đâm chồi, nảy lộc). Vào dịp này, người dân nơi đây thường rất chú trọng tới các món ăn lạp, đặc biệt là những người làm kinh doanh. Bởi trong tiếng Lào, lạp được định nghĩa là lộc là may mắn hay linh hồn của người Lào trong dịp năm mới. Đặc biệt, người dân Lào vào dịp Tết sẽ trao tặng nhau những món lạp với hy vọng năm mới có nhiều tài lộc hơn.
Món lạp này thường được làm bằng thịt bò tươi hay thịt gà và đem trộn với gia vị. Đặc biệt món ăn này phải kết hợp với bột thính làm từ gạo rang để gia tăng hương vị độc đáo cho món ăn. Ngoài ra, món lạp này phải thật ngon, chế biến công phu nếu không họ thường ví năm mới sẽ khiến họ làm ăn không phát triển.
Ngoài ra, trong những ngày Tết thì nước Lào thường có phong tục biếu khăn, biếu vải cho người già. Vào ban ngày họ sẽ đến Chùa cầu bình an cho năm mới, đến buổi tối sẽ cùng nhau tập trung ở Chùa để vui chơi, xem biểu diễn âm nhạc truyền thống.
Điều đặc biệt là người Lào sử dụng hoa trong ngày Tết nhằm mục đích cầu may, họ thường sử dụng hai loại hoa chính là hoa Muồng và hoa Champa. Đối với hoa Muồng sẽ được trang trí trong nhà trên xe để cầu may mắn, còn hoa Champa sẽ được kết thành chùm cài trên đầu để cầu phong phước lành.
Phong tục đón năm mới ở mỗi quốc gia Châu Á thường có những điểm khác nhau. Tuy nhiên giữa các quốc gia này đều có những điểm chung về không khí, tinh thần và ý nghĩa của việc đón Tết. Đây chính là thời điểm để những ai đi xa có thể về với gia đình và chung vui trong mâm cơm chào đón năm mới đầy ý nghĩa.
Hà.R (Tổng Hợp)